ایلام دارای تاریخی غنی است و آثار بسیار جذابی از قرون و اعصار گذشته را در بطن خویش به یادگار دارد. قرار گرفتن ایلام در یک ناحیه کوهستانی و پوشش گیاهی متنوع آن، باعث ایجاد مناظری بکر و شگفت‌انگیز شده و چشم‌اندازهایی بسیار دیدنی از کوه، جنگل، دره، آبشار و… را در مقابل چشمان بینندگان قرار می‌دهد. به تمامی این زیبایی‌ها، جذابیت‌های فرهنگی و آداب و رسوم خاص مردمان این منطقه را نیز باید اضافه کرد.
ایلام دارای غذاهای خوشمزه‌ای است که مغذی و مفید نیز هستند. در این مطلب برخی از این غذاها و خوراکی‌های خوشمزه را به شما معرفی می‌کنیم.
آش پرشکه
این خوراک در فصول سرد سال طبخ می‌شود و برای عوارض ناشی از سرماخوردگی مفید است. برای تهیه این آش از نان خشک محلی و سبزی خشک، فلفل، نخود و عدس استفاده می‌شود.
حلوای بگل
این حلوا از خرمای مرغوب و کشک خرد شده تهیه می‌شود که ابتدا خرما را با روغن حیوانی مخلوط کرده و سپس بگل (کشک خشک) را به آن اضافه کرده و با دست آن را ورز می‌دهند تا هسته خرما جدا شده و آماده خوردن شود.
کوفته سیرابی (کفته سیرابی)
کوفته‌سیرابی از جمله غذاهای محلی و بومی استان ایلام به شمار می‌آید که مصرف آن به دلیل استفاده از سیرابی تازه، برای از بین بردن حالات اولیه‌ی ماه‌های بارداری، بسیار مناسب و مفید خواهد بود. با ترکیب موادی مانند سیرابی چرخ‌کرده، آرد، پیاز، نمک، گیاهان معطر (آویشن، ترخون، پونه، نعناع)، روغن حیوانی و ادویه‌ی محلی به تهیه‌ی این خوراک فوق‌العاده‌ی بومی می‌پردازند.
جگروز
از غذاهای محلی و سنتی ایلام و لرستان می توان به جگروزاشاره کرد که در فهرست آثار ناملموس ایران ثبت شده است. مردم این منطقه این غذا را بیشتر به بهترین دوست و خویشاوندان خود درست میکنند. در تهیه این غذا جگر را در لایه نازکی از چربی می پیچند و پس از سیخ کردن روی آتش قرار می دهند تا کباب شود.
این غذا از ترکیب دو کلمه «جگر» و «وز» تشکیل شده است و با همین دو کلمه به مواد تشکیل دهنده آن اشاره شده است. این غذا یکی از بهترین راه های کباب کردن جگر روی زغال است و علاوه بر متفاوت بودنش طرز پخت آسانی نیز دارد.
شله امیری
از دیگر غذاهای سنتی استان ایلام که در فصل سرما تهیه و طبخ می‌شود، شله امیری نام دارد. این خوراک محلی به دلیل طبیعت گرم، در درمان سرماخوردگی بسیار موثر بوده و اغلب به عنوان غذای دارویی مورد استفاده‌ی اکثر خانواده‌های این استان قرار می‌گیرد با ترکیب ماش، برنج محلی (برنج عنبربو)، پیاز، روغن محلی، نمک و فلفل شله امیری مشهور ایلامی ها تهیه می شود.
مَکش
مردم ایلام با استفاده از مواد اولیه‌ای همچون برنج محلی (عنبربو)، روغن محلی (دان)، پیاز (به دو صورت پیاز داغ و پیاز خام)، زردچوبه، آلو بخارا، کشمش پلویی، نمک، فلفل و ادویه‌ی محلی، این غذای لذیذ و خوش‌عطر را تهیه میکنند.
از نکاتی که می‌توان در مورد این غذا بیان کرد، نوع طبخ آن است؛ به گونه‌ای که اگر برای طبخ این غذای دوست‌داشتنی از آب بیشتری استفاده کنیم، برنجی نرم‌تر از مَکش بدست می‌آید که به زلگه مشهور است.
کله کنجی
برای تهیه این شیرینی محلی از کنجد سفید و نوعی خرما خشک که به زعدی معروف است استفاده می‌شود که آنرا جداگانه بو داده سپس در هاون چوبی که به آن چالگ گفته می‌شود می‌کوبند تا روغن آن خارج شود.
برساق
برساق یکی از شیرینی‌های محلی ایلام است که مواد تشکیل دهنده آن شامل زیره، رازیانه کوبیده شده، آرد ذرت و گندم، روغن، شکر، هل، شیر، گلاب، دارچین، تخم مرغ و نمک تهیه می‌شود. برای تهیه این شیرینی مواد بالا را با هم ترکیب کرده خوب ورز می‌دهند و در روغن داغ سرخ میکنند.
ترخینه دوغینه
تُرخینه غذایی است بومی و مخصوص استان ایلام که در استان کرمانشاه و کردستان نیز به عنوان غذای بومی و محلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته به دلیل در دسترس نبودن برخی مواد اولیه‌ی تُرخینه در فصل زمستان، آن‌ها را یک ماه قبل از شروع سرما تهیه کرده و در زمستان این غذای بومی و مفید را آماده میکنند.
برای پختن این آش ابتدا ترخینه خشک شده را در آب گرم می‌شویند سپس در آب گرم حل کرده و با کمی ماش یا لوبیا پخته مخلوط کرده و با اضافه کردن پیاز و روغن یک خوراکی خوشمزه و مقوی تهیه می‌شود.
خورشت تره کوهی
خورشت تره فرنگی، غذایی مختص غرب ایران، بویژه مردم استان ایلام محسوب می‌شود. آن‌ها معتقدند که این خورشت محبوب، می‌تواند رقیب سرسختی برای قرمه‌سبزی در نظر گرفته شود چرا که از لحاظ ترکیب و رنگ، شباهت بسیاری بین این دو غذای سنتی مشاهده می‌شود. آشپزها استان با استفاده از مواد غذایی همچون گوشت گوسفندی، لپه (در صورت تمایل می‌توان از لوبیا قرمز یا لوبیا سفید نیز استفاده کرد)، روغن حیوانی، تره‌کوهی، رب گوجه‌فرنگی، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه‌ی مخصوص بومی، به تهیه و طبخ این خوراک محلی می‌پردازند.
گوجه پلو
گوجه پلوی ایلامی، یکی از این خوراک‌های محلی و بومی است که پیش‌تر به عنوان غذای مصرفی چوپانان این ناحیه از کشور، مورد استفاده قرار می‌گرفت. غذایی سرشار از ویتامین و مواد مغذی که برای بدن لازم و ضروری است. مردم ایلام، این غذا محلی را با استفاده از برنج محلی (عنبربو)، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، پونه‌ی کوهی، کره، روغن محلی، نمک، فلفل و زردچوبه طبخ میکنند. این غذا بسیار آسان و در کم‌ترین زمان ممکن تهیه می‌شود.
شلکینه
برای تهیه خمیر این خوراکی از آرد، زردچوبه، نمک، مایع خمیر و آب استفاده می‌شود که این مواد با هم مخلوط شده و روی ساج برشته می‌شود.
دنده پلو
دنده پلو یکی از غذاهای معروف ایلامی است که بسیار خوشمزه و لذیذ می باشد. در تهیه این غذا چون از دنده گوسفند استفاده می شود و چربی زیادی دارد نیازی به افزودن روغن نیست. برای تهیه دنده پلو بهتر است گوشت را از شب قبل مزه دار کنید تا دنده پلو شما طعم بهتری بگیرد.
قله ماسوا
پر واضح است که حضور گسترده‌ی اقوام و عشایر در این سرزمین، طبخ غذاها و خوراکی‌های سنتی و بومی فوق‌العاده‌ای را در این خطه از کشور به همراه خواهد داشت. قله ماسوا غذایی است بومی و مختص عشایر استان ایلام که بسیار مقوی و در بین آن‌ها از محبوبیت فراوانی برخوردار است.
این غذای مغذی با استفاده از کله‌پاچه‌ی گوسفند (می‌توان در صورت تمایل از کله‌پاچه‌ی بزغاله نیز استفاده کرد)، کشک (دوغ نیز می‌تواند جایگزین کشک شود)، پیاز داغ، نعناع و پونه‌ی گیاهی طبخ و به همراه نان تازه‌ی محلی مصرف میکنند.
