آب دوغ خیار، غذایی سنتی و قدیمی است که طعمی خوشمزه و طرز تهیه راحتی دارد و خوردن آن در هوای گرم تابستان بسیار لذت بخش است.
برای تهیه این غذای خوشمزه از مواد مختلفی مانند ماست، خیار، دوغ یا شیر، کشمش، گردو، انواع سبزیجات تازه و خشک (ریحان، نعنا، شوید، مرزه، ترخون و غیره)، نمک و فلفل سیاه می‌توان استفاده کرد. آب دوغ خیار، بسته به سلیقه شما می‌تواند سفت و غلیظ یا آبکی و رقیق سرو شود و هنگام سرو، در آن چند تکه یخ می‌ریزند و نان، تیلیت می‌کنند تا تبدیل به غذایی سیرکننده شود.
مواد لازم برای تهیه آب دوغ خیار (برای ۴ تا ۶ نفر)
ماست: ۲۵۰ گرم
دوغ: ۱ لیتر
گردو: ۱۰۰ گرم
کشمش: ۱۰۰ گرم
سبزی شامل ریحان، نعناع، پونه، مرزه و ترخون: ۲۰۰ گرم
خیار: ۳ عدد
پیاز: ۱ عدد
خامه: ۵۰ گرم
گل محمدی خشک شده: به مقدار لازم
طرز تهیه آب دوغ خیار
۱. ابتدا یک کاسه با اندازه مناسب تهیه کنید و ماست را درون کاسه بریزید. به این نکته دقت کنید که بهتر است از ماست چکیده برای تهیه آب دوغ خیار استفاده کنید.
۲. سپس با استفاده از یک همزن دستی یا برقی، ماست را به خوبی هم بزنید تا کاملاً صاف و یکدست شود. در ادامه خامه را نیز به کاسه اضافه کنید و مجدداً آن را با همزن، هم بزنید تا مواد کاملاً با یکدیگر مخلوط شوند و فرم یکدستی به خود بگیرند.
۳. در گام بعدی خیارها را بشویید و سپس آن‌ها را به صورت نگینی خرد کنید. در صورت تمایل می‌توانید آن‌ها را نیز رنده درشت کنید. سپس آن را به کاسه اضافه کنید.
۴. مرحله بعدی نوبت اضافه کردن سبزی‌ها به آب دوغ خیار است. برای اینکار ابتدا نعناع، ترخون، ریحان، مرزه را پاک کنید و خوب بشویید. سپس بر روی تخته آشپزخانه آن‌ها را خرد کنید و به مخلوط موجود در کاسه اضافه کنید. در صورت تمایل می‌توانید از شوید تازه در سبزیجات استفاده کنید. دقت داشته باشید که سبزی‌ها را خیلی خرد نکنید. اندازه آن ها مانند خیارهای نگینی شده باشد، کفایت می‌کند.
۵. در گام بعدی کشمش‌ها را به خوبی بشویید و آن‌ها را در یک صافی بریزید تا آب اضافی آن‌ها خارج شود و خشک شود. همچنین گردوها را خرد کنید و سپس همراه کشمش به داخل کاسه آب دوغ خیار اضافه کنید.
۶. بعد از اینکه مواد را به کاسه اضافه کردید و متوجه شدید که آب دوغ خیار شما بسیار غلیظ است. مقداری آب سرد را کم کم به آب دوغ خیار اضافه کنید تا به غلظت مورد نظرتان برسید. در این مرحله مزه آب دوغ خیار را بچشید و نمک آن را تنظیم کنید. البته دقت کنید که در بعضی از دوغ ها نمک اضافه شده است و اضافه کردن دوباره‌ی نمک باعث شور شدن غذا می‌شود.
۷. برای اینکه آب دوغ خیار شما عطر و طعم بی‌نظیری به خود بگیرد، در صورت تمایل از فلفل سیاه و گل محمدی خشک شده استفاده کنید. بعد از اضافه کردن این مواد، ظرف آب دوغ خیار را برای مدتی در یخچال قرار دهید تا هم غذا سرد شود و هم مواد به خوبی طعم یکدیگر را بگیرند.
۸. در انتها آب دوغ خیار را با نعناع، پونه خشک شده، گردوی خرد شده، گل محمدی خشک شده و برگ نعناع تازه تزیین کنید. برای سرو کردن آب دوغ خیار می‌توانید از نان‌هایی مانند تافتون، نان لواش و دیگر نان‌های سنتی در کاسه آب دوغ خیار ترید کنید.
۹. می‌توانید در هنگام سرو آب دوغ خیار تعدادی یخ کوچک در آن بریزید تا غذای شما خنک و تگری باشد. دقت داشته باشید که این کار را از قبل انجام ندهید، زیرا با آب شدن یخ‌ها مزه‌ی آب دوغ خیار عوض می‌شود و بسیار آبکی خواهد شد.
نکاتی برای تهیه آب دوغ خیار
شما می‌توانید به جای اضافه کردن آب به آب دوغ خیار، از شیر استفاده کنید. شیر همچنین باعث قوام بیشتر آب دوغ خیار می‌شود.
در دستور قدیمی آب دوغ خیار خامه وجود ندارد و اضافه کردن آن به غذا اختیاری است.
برای اینکه آب دوغ خیاری که تهیه می‌کنید به مراتب خوشمزه تر باشد، از دوغ و ماستی که مقداری ترش هستند، استفاده کنید.
در صورتی که دسترسی برای تهیه سبزیجات معطر تازه ندارید، می توانید از سبزیجات خشک نیز استفاده کنید.
اگر می‌خواهید آب دوغ خیار شما عطر متفاوت و بی‌نظیری داشته باشد، از یک قاشق غذاخوری گلاب در تهیه آن استفاده کنید.
در بعضی از مناطق از تربچه در تهیه آب دوغ خیار استفاده می کنند.
اضافه کردن پیازچه باعث خوشمزه‌تر شدن آب دوغ خیار خواهد شد، دقت داشته باشید که پیازچه را هنگام خوردن آب دوغ خیار به آن اضافه کنید. اگر از قبل این کار را انجام دهید، باعث می‌شود که آب دوغ خیار حالت لزج مانند به خود بگیرد.
در دستور تهیه اصیل آب دوغ خیار، پوست خیار را نمی‌گیرند.
